Тохсунньу  26 күнүгэр  Николай  Тарасович  Степанов аатынан Чаппандатааҕы музейын базатыгар  улуус оскуолаларын уонна нэһилиэк музейдарын үлэһиттэрин семинардара буолан ааста. Семинарга Үэрэх управлениетын начальнигын солбуйааччы Ермолаева А.С, Чаппанда оскуолатын директора Алексеев Ю.В, К.Д.Уткин аатынан “Норуоттар доҕордоһуулара” музей директора Борисов Б.Б, музей сотруднига Борисов В.Б уонна музей салайааччылара, үлэһиттэрэ: Захарова П.М(Антоновка оскуол.), Васильев С.В(Убайаан  оскуол.), Ноговицын А.Б (Ньурбатааҕы №2 оскуол.), Сидорова Т.Д, Николаева У.Д( Чаппанда оскуол.), Иванов А.П (Марха  оскуол.), Анисимова З.В, Иванова С.А, Докторов Д.И (Хаҥалас), Семенова С.Г(Киров оск.), Спиридонова Н.П, Баишева В.А(Маалыкай), Анисимов Г.Г, Макарова Л.В(Хатыы) кыттыыны ыллылар.

Семинары  музейдарынан көһө сылдьан таарыччы дьиэлэрин-уоттарын , төһө хааччыллыылаахтарын көрөн ыытабыт. Бу сырыыга Н.Т.Степанов аатынан художественно-литературнай музейга буолла. Николай Тарасович үэрэнээччитэ 16 кинигэни хомуйан таһааттарбыт Сидорова Татьяна Дмитриевна  баай опытын, музей үлэһитин араас кистэлэҥнэрин, хайдах кинигэни таһаарыыга, архивка үлэ сэкириэтин элбэҕи кэпсээтэ, коллегаларын кытта үллэЬиннэ.  Дьэ чахчы да бу музей эрэллээх илиигэ киирбит эбит диэн бүк эрэнэн кээстибит.

Салгыы быйылгы үэрэх дьылыгар үлэ былаана торумнанна. Ол курдук “Музейдар эстафеталара» бырайыак үлэтин саҕалыыр буолла. Музейдар делегациянан баран хардарыта ыалдьыттаЬан опыт атастаһар буолуохтара. Инники сорук музейдарга паспортизацияны ааһалларыгар турда. Паспортизация ирдэбилэ олус элбэх онно сөп түбэспиттэр ааЬаллара булгуччулааҕа ыйылынна.

Атын улуустар, холобур  Чурапчы, Чөркөөх музейдарын үлэлэрин опыттарын туһунан Борисов В.Б слайданан көрдөрөн кэпсээтэ. Чурапчыга былырыын баһылыктара “музей сылын» биллэрэн биллэр –көстөр сэргэхсийии тахсыбыт эбит.

Музей салайааччылара бары семинар үлэтигэр олус көхтөөхтүк кытыннылар. Ол курдук кулун тутар ыйга Хатыыга оҕолорго “История одного экспоната» диэн НПК ыытыллара былааннанна. Хатыы  экскурсовод  оҕолоро холобурга сылдьалларын бэлиэтиибит. Экспонаты сатаан кэпсээһин эмиэ талаан буолар.  Хаҥаластар чинчийэр экспедициялары ыытары баһылаабыттар. Былырыын сайын  Сата уустарын олорбут дэриэбинэлэригэр тиийэ сылдьыбыппыт, кыра хаЬыылары оҥорбуппут, өйдөбүнньүк таас туруорбуппут. КүЬун тимири уЬаарбыттара.  Убайааҥҥа эдэр салайааччы Васильев С.В үлэлээн эрэр былаана элбэх. Виртуальнай музей оҥороору проект суруйбут. Иванов А.П (Марха) музейын саҥалыы дизайнаан оҥорор баҕалааҕын биллэрдэ. Уопсайынан эстетика, дизайн эмиэ улахан суолталааҕын эттэ.  Семинар кыттыылаахтара маннык этиилэри киллэрдилэр:

1.Мини-типография баара буоллар  НПК кыттыбыт о5олор, учууталлар үлэлэрин бэчээттээн хомуруунньук оноруу. Билиҥҥитэ баар матырыйааллар үксүлэрэ кумааҕыга сылдьаллар

2.Сайыҥҥы экспедициялары тэрийии

3.Ыытыллар конкурстарга, граннарга кыттыы

4.«Музейдар ыалдьыттыыллар»  диэн хаһыакка рубрика аһыы. Улуус музейдарын үлэлэрин сырдатыы.

5.Музей салайааччытын үлэтин төлөбурун оскуолаларга ВУД иһинэн көрүү.

Ону таһынан кыһалҕаларын этиннилэр:

1.Штаты эбии көрүү.

2. Музей салайааччыта стимулирующайы атын педагогтары кытта тэҥҥэ ыларын.

Ити курдук улуус  оскуолаларын уонна нэһилиэк музейдарын салайааччыларын сүбэ мунньахтара олус туһалаахтык ааста. Үэрэх управлениетын начальнигын солбуйааччы Ермолаева Альбина Семеновна оҕону патриотическай тыыҥҥа иитии суолтата улаханын уонна учууталларга, оскуола оҕотугар музейдарга сылдьыы иитии биир көрүҥэ буоларын, инники өттүгэр оскуолаларга бэрэбиэркэ кэмигэр улахан болҕомтоҕо ылыллар буолуоҕа диэн сыал –сорук уонна ирдэбил туруорда. Семинар кыттыылаахтарыгар Борисов Б.Б музейдарын фондатын хаҥатарга  сабыс саҥа буруолуу сылдьар “Нюрба сэрии сылларыгар” кинигэлэри туттартаата уонна атын музейдар опыттарын презентациятын атын да материаллары ылан үэрэ-көтө тарҕастылар. Мантан инньэ «Музейдар ыалдьыттыыллар” диэн рубрикага  музейдар үлэлэрин сырдатар буолуохпут.

Түмүкпэр Чаппанда оскуолатын директорыгар Алексеев Ю.В, музей салайааччыларыгар Сидорова Т.Д,  Николаева У.Д, “Алгыма» эбээлэр кулууптарыгар уонна суолта биэрэн кэлэн семинар улэтигэр кыттыспыт  баһылык солбуйааччытыгар Иудина Е.А барҕа махталбытын тиэрдэбит!

Норуот историятын кэлэр кэнчээри ыччакка тиэрдэргэ улэлии сылдьар музей улэьиттэригэр айымньылаах үлэҕитигэр ситиһиини!

Ньурбатааҕы эбии үэрэхтээһин Киинин музейнай үлэҕэ методиһа, оскуолалар музейдарын улэтин сүрүннээччи Давыдова В.Я.